آموزش به بیمار مبتلا به آسم
بیماری آسم
آسم یک بیماری تنفسی التهابی غیر واگیر است که بعلت گرفتگی و التهاب مسیر عبور هوا در ریه ها باعث کاهش دریافت اکسیژن و تنفس غیر موثر می شود و در صورت عدم آگاهی و درمان بموقع می تواند خطرناک شود. این التهاب ناشی از ورود مواد حساسیت زا به ریه می باشد. مواد حساسیت زا منتشر در هوا شامل گرده گل ها و گیاهان، گرد و خاک و غیره که با چشم قابل رویت نیستند.
افرادی که در خانواده شان سابقه آسم دارند و یا خودشان سابقه اگزما، گرفتگی بینی، کهیر و حساسیت دارند برای ابتلا به آسم مستعد می باشند.
شایعترین علائم آسم شامل سرفه، تنگی نفس و خس خس سینه بصورت صدای وز وز و احساس خفقان می باشد.
پیشگیری و مراقبت در افراد مستعد
آسم یک بیماری دیرپا و مزمن است که راه حلی برای ریشه کنی آن وجود ندارد اما می توان این بیماری را کنترل و درمان کرد تا از بروز علائم و حمله آسم پیشگیری نمود. در صورت کنترل بیماری می توانید از زندگی مطلوبی بهره مند شوید. با اینکه داروها در درمان علائم آسم کمک می کنند اما اجتناب و پرهیز از عوامل محرکی که باعث التهاب راه هوایی و تشدید علائم آسم می شوند بسیار مهم است بنابراین اقدامات پیشگیرانه یکی از اصول اولیه کنترل بیماری آسم می باشد که در ذیل رعایت مهمترین اقدامات پیشگیری توصیه می شود:
- از نگهداری حیوانات خانگی اکیدا اجتنباب نمایید
- از ورود حیوانات خانگی به محل خواب ممانعت شود
- از پرورش گیاهان ناشناخته و گل دار در اتاق اجتناب نمایید.
- از سیگار کشیدن اجتناب کنید و از استعمال سیگار در حوالی خود جلوگیری نمایید.
- هنگام جارو کردن منزل درب و پنجره را باز نمایید و در صورت امکان در خانه نمانید.
- در هوای آلوده از منزل خارج نشوید
- لوازم خواب (ملحفه و تشک و ...) را مرتب شستشو و تمیز نمایید تا از موجودات میکروسکوپی حساسیت زا در امان بمانید
- می توانید برای بهبود هوا از دستگاه تصفیه هوا استفاده نمایید.
حمله آسم
وقتی علائم آسم بصورت ناگهانی و سریع شدت یابد به آن حمله آسم می گویند. شدت حملات آسم متفاوت است که گاها آنقدر شدید می شود که ممکن است مرگبار باشند اما بیشتر حملات آسم چنین شدتی ندارند. علائم آسم شدید در ذیل آمده است.
تنگی نفس شدید با تنفس سطحی و سریع
عرق سرد
خس خس پیشرونده
تنفس با عضلات جانبی و کمکی در قفسه صدری
ناتوانی در بیان و تکلم در حد یک جمله
افت در وضعیت هوشیاری
در هنگام حمله آسم چه کار کنیم؟
بنشینید آرامش خود را حفظ کنید و از دراز کشیدن خودداری کنید.
اسپری بزنید هر بیست دقیقه ۴ تا ۸ پاف اسپری سالبوتامول بزنید تا تنفس شما بهتر شود می توانید اینکار را تا سه نوبت ادامه دهید.
اگر پس از سه نوبت استفاده متناوب از اسپری تنفس شما بهبود نیافت با اورژانس 115 تماس بگیرید یا به نزدیک ترین اورژانس بیمارستانی یا درمانگاه محلی مراجعه داشته باشید.
داروهای مورد استفاده
دو نوع دارو برای آسم استفاده می شود و شامل:
- داروی سریع الاثر سالبوتامول که بصورت اسپری استنشاقی تجویز و با اثر ضد اسپاسم سبب گشاد شدن راه هوایی و برطرف شدن علائم آسم می شود.
- داروهای کنترل کننده که با خاصیت ضدالتهابی خود باعث برطرف شدن علائم آسم می شوند. استروئیدها از جمله داروهای است که برای کنترل و طی مدت زمان تجویز می شود.
منبع:
راهنمای خودمراقبتی در آسم؛ دفتر آموزش و ارتقای سلامت؛ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ 1398
